Jacek Krzysztoń: Czy burmistrz odpowiada za zalanie Nysy i próbuje przerzucić odpowiedzialność?

Może nie każdy pamięta, ale swoją działalność w sprzedaży nieruchomości zacząłem zaraz po powodzi w 1997 roku, co dało mi unikalne zrozumienie problemów, z jakimi borykali się mieszkańcy zalanych domów. Poznałem dokładnie nie tylko trasę powodzi, ale także poziom wody w niemal każdym zalanym domu czy kamienicy w Nysie.

Te tragiczne wydarzenia na stałe wpisały się w moje doświadczenie zawodowe, a opowieści o ludzkich tragediach przez wiele lat były stałym tematem rozmów z klientami. Wtedy nie miałem wpływu na sytuację, ale dziś, w erze internetu i łatwego dostępu do dwukierunkowej informacji, wielokrotnie zgłaszałem sygnały o nadchodzącym zagrożeniu – zarówno przed powodzią, jak i w jej trakcie. Przekazywałem władzom filmy i zdjęcia dokumentujące realne niebezpieczeństwo, jakie groziło miastu ze strony Przełęku i rzeki Białej Głuchołaskiej. To właśnie brak reakcji ze strony władz gminy skłonił mnie do podjęcia działań na własną rękę, aby wyjaśnić okoliczności tej tragedii. Poniżej przedstawiam moje pierwsze wnioski dotyczące zalania miasta, bazujące na analizie danych, które otrzymałem od zaangażowanych mieszkańców, oraz moich osobistych obserwacjach.

1. Zarządzenie o nadzorze nad wałami

W dniu 12 września 2024 roku starosta nyski wydał zarządzenie nr 48/2024, wprowadzające pogotowie przeciwpowodziowe. Zarządzenie to zobowiązywało wójtów i burmistrzów powiatu do monitorowania wałów przeciwpowodziowych. Burmistrz Nysy miał nadzorować wały w Przełęku-Białej Nyskiej, kluczowym obszarze w kontekście nadchodzących wydarzeń.

2. Przeciek i brak reakcji

Pierwsze sygnały o przecieku wału na rzece Białej Głuchołaskiej pojawiły się już w sobotę 14 września. Początkowy przeciek był niewielki, co dawało szansę na jego opanowanie. Brak reakcji służb sprawił jednak, że sytuacja wymknęła się spod kontroli. Woda przez 7 dni zalewała okoliczne tereny, powodując poważne straty.

3. Przerzucanie odpowiedzialności na Wody Polskie

Jeszcze zanim woda opadła, burmistrz zdążył oskarżyć Wody Polskie o odpowiedzialność za zalanie miasta w wielu mediach, zarówno lokalnych, jak i ogólnopolskich, takich jak Polsat News, Onet.pl, Nowa Trybuna Opolska, Rzeczpospolita, Radio ONY, gazeta TAK!, czy Nyska Kronika Filmowa. Burmistrz nie wspomina jednak nigdzie o własnej odpowiedzialności wynikającej z zarządzenia starosty.

4. Wątpliwości co do „ogromnej fali”

W wywiadzie radiowym z dnia 27 września 2024 roku burmistrz przyznał, że to Biała Głuchołaska zalała Białą Nyską i Zamłynie, twierdząc, że „Ogromna fala zmyła z powierzchni ziemi wały w Przełęku”, i że „ta fala była nie do zatrzymania.” Jednak materiały filmowe dostarczone przez mieszkańców pokazują, że początkowy przeciek był niewielki, a nie dramatyczny, jak to opisuje burmistrz. To, czy wały w Przełęku rzeczywiście były nie do uratowania, powinno być przedmiotem dalszych analiz specjalistów, a nie samoistną oceną burmistrza.

5. Oświadczenie Wód Polskich

W swoim oświadczeniu, z 25 września, Wody Polskie stwierdziły, że „powódź w Nysie nie miała związku z rzeką Nysą Kłodzką i zbiornikiem Nysa, ale z przerwaniem wałów na rzece Biała Głuchołaska.” Kluczowym elementem było przepełnienie kanałów wodnych w mieście, m.in. Kanału Bielawskiego (parki, młynówki, inne rowy melioracyjne), które już nie mogły przyjąć więcej wody.

Podsumowanie

Podczas powodzi w 1997 roku oficjalnym powodem zalania miasta było zaniedbanie – brak rezerwy powodziowej spowodowany przygotowaniami do regat na jeziorze, czyli ludzki błąd. Dziś, niestety, wszystko wskazuje na to, że historia się powtarza.
Uważam, że żadne kanały ulgi, ani miliony czy nawet miliardy wydawane na umocnienia, wyższe wały czy technologie nie będą miały sensu, jeśli za sterami tych urządzeń będą zasiadać nieodpowiedzialni ludzie. To nie infrastruktura decyduje o bezpieczeństwie, ale decyzje tych, którzy nią zarządzają.

Jacek Krzysztoń