Prawdziwe rządy obywateli. Prof. Mirosław Matyja o demokracji bezpośredniej

O zaletach demokracji bezpośredniej na przykładzie Szwajcarii mówił w Nysie prof. Mirosław Matyja. Polski politolog, ekonomista i historyk od lat mieszka i pracuje w kraju, gdzie referenda odbywają się niemal w każdej sprawie.

Prof. Matyja przypomniał, że o prawdziwej demokracji można mówić tylko wtedy, kiedy społeczeństwo ma realny wpływ na władzę. - To zapewniają tylko powszechne referenda bez progów frekwencyjnych, a także wybory większościowe w jednomandatowych okręgach wyborczych. Bez tego możemy mówić, co najwyżej, o „semidemokracji”, czyli o systemie, w którym mieszkańcy mają tylko częściowy wpływ na władzę, ale nie są prawdziwym suwerenem. Jest to system rządzenia kontrolowany przez elity polityczno-ekonomiczne, a nie przez obywateli.

Przypomniał art. 4 Konstytucji, który mówi, że władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu, a ten sprawuje ją bezpośrednio lub za pomocą swoich przedstawicieli. Zwrócił uwagę na dysproporcje na rzecz tych drugich. - Władza bezpośrednia, to m.in. referenda, które w Polsce są ograniczone progami frekwencyjnymi. W Szwajcarii nie ma takich progów, bo jeśli ktoś nie bierze udziału w referendum, to sam się wyklucza z udziału w sprawowaniu władzy, do czego ma prawo ale nie idąc na referendum nie może de facto podejmować decyzji za innych, a z tym mamy do czynienia w Polsce – przekonywał prof. Matyja. Nie ukrywał, że nigdzie na świecie nie spotkał się z sytuacją, żeby jakaś siła polityczna namawiała do bojkotu referendum, z czym mieliśmy do czynienia ostatnio w Polsce. - Zdaję sobie sprawę z tego, że pytania były ułożone przez polityków przeciwnej opcji politycznej i to w związku z wyborami, ale nie można umniejszać znaczenia referendum, które jest świętem demokracji – podkreślał Mirosław Matyja. 

- Tuż przed wyborami w Polsce odbyły się wybory parlamentarne w Szwajcarii. Głosowałem w nich, ale mają one tam drugorzędne znaczenie, bo mieszkańcy i tak wiedzą, że żadna ważna decyzja nie zostanie podjęta bez ich zdania wyrażonego za pomocą referendum – zdradził licznie zebranym słuchaczom. Dlatego właśnie taka forma demokracji, jak przekonywał prof. Matyja, daje zwykłym ludziom poczucie tego, że to oni decydują i rządzą swoim państwem, a nie partie polityczne. Tymczasem w Polsce tylko raz na cztery lata ktoś przypomina sobie o mieszkańcach, nazywając ich wtedy wyborcami.
Jak wygląda demokracja bezpośrednia w Szwajcarii? - Za pomocą referendum konsultowane są nawet takie sprawy, jak budowa drogi czy mostu! To nie do pomyślenia, żeby inwestycja za kilka milionów doszła do skutku bez zgody mieszkańców – mówił prof. Matyja. Tymczasem w Polsce, ale  też w samorządach, realizuje się zadania za kilkadziesiąt milionów złotych, najczęściej na kredyt, bez pytania ludzi, czy chcą go spłacać. 

Prof. Matyja zdradził w Nysie kulisy prawdziwej demokracji, ideału, do którego powinny dążyć państwa, gdzie obywatel nie jest traktowany tylko jako „dostarczyciel głosów” w czasie wyborów, ale suweren, z którym liczy się władza, a nawet się go boi, wiedząc o tym, że nie zostanie wybrana.# 

Organizatorem spotkania w Nysie był Instytut Demokracji Bezpośredniej.