Kto zarobi na spalarni śmieci?

Sami sobie to piękna idea. To także tytuł felietonu burmistrza Nysy, w którym zakreślił wizję dobroczynnej spalarni śmieci, opierającej się na założeniu, że wybudujemy sobie spalarnię, w której będziemy spalać swoje śmieci – sami sobie będziemy wytwarzać śmieci i sami sobie będziemy je spalać, a dzięki temu dzieci będą uczyć się w lepszych szkołach, a krowy będą dawać więcej mleka. Taki przekaz, mniej więcej, płynie z urzędu miejskiego w sprawie nyskiej spalarni, że to nasza przyszłość. Tylko, że nikt nie myśli o przyszłości. Przyszłość rysuje się zupełnie inna. Jaka? Zastanówmy się przez chwilę, np. nad przyszłością Ekomu, składowiska i spalarni odpadów.

EKOM
Ekom jaki znamy, czyli prężna firma wygrywająca przetargi na obsługę, Nysy i wielu sąsiednich gmin, a nawet gmin dolnośląskich, przestaje istnieć. Burmistrz całkowicie ograniczył działalność Ekomu, żeby mogli odbierać odpady tylko w Nysie i nigdzie więcej. To znaczy, że po następnych wyborach zlikwiduje tę spółkę i sprowadzi do roli zakładu budżetowego. Bez prezesa, bez rady nadzorczej, ale też bez licznej załogi. Do obsługi gminy Nysa wystarczy 15 - 20 pracowników i 3 - 4 pojazdy, a dzisiaj zatrudnionych jest ok. 60. ludzi oraz 16 - 20 pojazdów, w większości starych i nieprzystosowanych do współczesnych wymagań (np. odbioru śmieci z pojemników podziemnych), bo nikt w to nie inwestował. W efekcie ograniczenia działalności Ekomu, strumień odpadów na składowisko w Domaszkowicach zmniejszył się ok. 30%. Ilość odpadów będzie malała nadal, bo zmieniają się przepisy dotyczące opakowań. Na przykład, niedługo wszystkie plastikowe butelki będą zwrotne. Sama Nysa wytwarza pięć razy mniej śmieci, niż potrzeba do spalania w tej nieszczęsnej spalarni, więc to nie sobie budujemy.

SKŁADOWISKO ODPADÓW
Składowisko w Domaszkowicach, jak wszystkie dzieła genialnego Janusza Sanockiego, pozwoliło uratować Ekom jako spółkę w czasach największej ekspansji Remondisa i Rettmanna (jako Liga Nyska zablokowaliśmy sprzedaż wysypiska!). Wszystkie miasta z Opolem na czele zostały opanowane, tylko nie Nysa. Wydawałoby się, że trzeba w to inwestować. Tymczasem, od dwudziestu lat, żaden burmistrz nie znalazł środków na zakup nowoczesnej, zautomatyzowanej linii do sortowania odpadów. Do dzisiaj, jak za króla Ćwieczka odpady jadą na taśmie, a ludzie wybierają to i owo. Co wybiorą, to wybiorą, a reszta na kwaterę, pod ziemię. I czy tych ludzi stoi przy taśmie 16, a w inny dzień 4, taśma leci tak samo. Zresztą jej przepustowość jest ograniczona i w czasach silnego natężenia ilości odpadów zdarzało się, że w ogóle nie było selekcji, tylko zasypywanie kwatery. A przecież hala na składowisku została wybudowana taka wielka właśnie dlatego, że miała tam powstać duża nowoczesna, automatyczna sortownia, w efekcie czego recykling i zysk ze sprzedaży surowców byłby na bardzo wysokim poziomie, a zasypywanie kwatery ograniczone do minimum. Dwadzieścia lat i złamanego grosza nie znaleźli na tę inwestycję, za to od dziesięciu lat planowali budowę spalarni śmieci w mieście.

SPALARNIA
Spalarnia nie jest ratunkiem dla Ekomu, ani dla szkół, ani dla mieszkańców, nawet nie dla NEC-u. Jest ratunkiem dla zagranicznych firm wciskających nam swoją technologię za 130 milionów zł, oraz dla Wrocławia i innych metropolii, które mają problem z ilością swoich odpadów. Plan przewiduje spalanie w Nysie ok. 15 tysięcy ton paliwa z odpadów, czyli ponad 1200 ton miesięcznie, dowożonych ciężarówkami, takimi samymi jakimi wozi się piasek. O ile z piasku cieknie woda, o tyle odcieki z gnijących kartonów po mleku będą nową wizytówką zakorkowanej Nysy.

O PRZYSZŁOŚCI
Jak się rzekło na początku i jak uczy doświadczenie, nikt nie myśli o przyszłości. W każdym razie nie o przyszłości Nysy, jako wspólnocie i jej miejscu na ziemi. Bywamy czasem w miejscach, o których mówimy z zachwytem, że to raj na ziemi. Czy widzieliście kiedyś takie miejsce ze spalarnią śmieci, albo kawalkadą ciężarówek ciągnących za sobą odór gnijących odpadów?
Tylko od nas zależy, czy Nysa będzie „rajem na ziemi”, najlepszym miejscem do życia w Polsce, do którego będą ściągać ludzie z całego świata, czy nadal będzie kurczącym się powiatowym miastem, staczającym się przez realizację pomysłów sprzed pół wieku, jakim jest spalarnia odpadów z jakiejś metropolii, typu Wrocław – marna perspektywa, a jednak coraz bardziej realna.

Piotr Wojtasik