Rocznica Zbrodni Wołyńskiej

11 lipca obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów. Tego dnia 1943 roku ukraińscy nacjonaliści zaatakowali Polaków w 99 miejscowościach przedwojennego województwa wołyńskiego na Kresach Wschodnich – wtedy zajętych już przez niemiecką III Rzeszę Niemiecką.

Dla upamiętnienia tego dnia, nazywanego Krwawą Niedzielą, co roku obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów. W Nysie uroczystości odbędą się 11 lipca o godz. 9:00 pod urzędem miejskim. Od strony ul. Chodowieckiego znajduje się tablica upamiętniająca ludobójstwo Polaków dokonane przez nacjonalistów: niemieckich, ukraińskich i sowieckich.

Szacuje się, że ukraińscy nacjonaliści z UPA zaatakowali Polaków zamieszkałych w 4300 miejscowościach. Wsie były palone, a dobytek grabiony. Badacze IPN obliczają, iż tylko 10 lipca mogło zginąć ok. 8 tys. Polaków – głównie kobiet, dzieci i starców. Ludność polska ginęła od kul, siekier, wideł, noży i innych narzędzi, nierzadko w kościołach podczas mszy św. i nabożeństw. W latach 1943–1945 na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej wymordowano od 80 do 120 tys. Polaków. Precyzyjna liczba ofiar nie jest możliwa do ustalenia, gdyż nigdy nie doszło do ekshumacji zwłok zamordowanych. 

Celem ukraińskich nacjonalistów była jednak nie tylko fizyczna eliminacja polskiej społeczności, ale także wykarczowanie śladów świadczących o wielowiekowej obecności polskiej na Kresach. Dlatego równolegle z aktem ludobójstwa niszczyli polskie dobra kulturalne, zabytki, uderzali w kresową gospodarkę, wypalając polskie siedliska do fundamentów, ze szczególną zajadłością niszcząc katolickie kościoły.

„Lipcowa Niedziela”

Zarosły kurhany gęstą krzewiną,
Niektóre mogiłki w głąb się zapadły
Tyle ich było, ślad po wielu zaginął
I niepamięć je skryła jak liście opadłe.

A był wtedy dzień piękny, radosny
Lipcowa niedziela, kościoły pełne wiernych.
Pachniały kwiaty, maliny i sosny
A ze świątyni kadzidło kościelne.

Nagle krzyk straszny wzbił się do nieba
A wraz z nim huk strzałów karabinowych!
Chcą nas tu wyrżnąć – bronić się trzeba,
Lecz o obronie nie było już mowy.

Natomiast „upowcy” broni mieli wiele,
W ruch poszły widły, siekiery i noże.
Gdy mordy skończono w kościele,
To resztę pobiegli mordować na dworze!

Kiedyś piękne, bogate wołyńskie równiny
Czy wzgórzami pokryte Polesie i Podole.
Dziś są smutne, jakby w poczuciu winy,
Za te mordy, zdrady i te fałsze w szkole.

Z tamtych kurhanów, gdzie kończyła się droga
I z tych mogiłek – wiarę i hart bierzemy!
Śpijcie Rodacy – za Was prosimy Pana Boga
I o Was zawsze pamiętać będziemy!
            Janina Johnson

Na zdjęciu plakat wiszący przy ul. Rodziewiczówny w Nysie.